Wat is ultra bewerkt eten?

Veel van het eten in een verpakking is in een bepaalde mate bewerkt. Denk bijvoorbeeld aan melk dat gepasteuriseerd is, zodat het langer houdbaar is. Dat heeft doorgaans geen nadelige effecten.

Als we het hebben over ultra-bewerkt voedsel, dan hebben we het over voedingsmiddelen die vaak een waslijst aan ingrediënten hebben: er zijn vaak (meerdere) soorten suiker aan toegevoegd, bewerkte vetten en zout. Alles om het zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor de consument.

De Britse arts Chris van Tulleken heeft hier onderzoek naar gedaan en een boek over geschreven, in het Nederlands vertaald onder de titel "De Voedselfuik". Hij schrijft dat bij ultra-bewerkte voeding, de industrie ingrediënten gebruikt waarvan de eigenschappen chemisch en fysiek zijn aangepast zodat het makkelijker te gebruiken is. Een bekend voorbeeld hiervan zijn transvetten. Gezonde, onverzadigde, vetten zijn vaak vloeibaar bij kamertemperatuur, maar daardoor minder goed te verwerken in koekjes en gebak. Vanuit de industrie zijn die vetten op moleculair niveau zo aangepast, dat ze wél goed te verwerken zijn. Maar inmiddels weten we dat deze transvetten schadelijk zijn voor je gezondheid. Chris geeft aan dat er zo nog veel meer bewerkte ingrediënten zijn, waarvan het vermoeden bestaat dat ze op de lange termijn een nadelig effect hebben op je gezondheid. Als voorbeeld geeft hij een bepaalde soort emulgator, die invloed heeft op je darmflora en hiermee darmproblemen kan geven.

 

Waar kan je op letten?

Schrik niet, het is niet zo dat je helemaal geen bewerkt eten mag en dat alles vers moet zijn. Volkorenbrood, volkorenpasta, ongezoete zuivel zijn bijvoorbeeld ook een beetje bewerkt, maar passen nog steeds in een gezond eetpatroon. Hier kan je op letten!

  • Het gaat vaak om dezelfde voedingsmiddelen die ultra- bewerkt zijn: ijs, koekjes, gezoete dranken, snoep, chocolade, gebak, kant en klare maaltijden, gezoete ontbijtgranen, hartige snacks, lang houdbaar vlees, zoals salami en chips. Deze passen sowieso niet thuis in een gezond eetpatroon, omdat ze veel suiker, verzadigde vetten en zout bevatten én vaak laag zijn in vezels, vitamines en mineralen.
  • Het gebruik van veel E-nummer kúnnen een aanwijzing zijn, maar dat hoeft niet. Bijvoorbeeld E-300 is vitamine C, dat vaak toegevoegd wordt aan producten om verkleuringen tegen te gaan.
  • In de ingrediëntenlijst zie je vaak ingrediënten staan die slechts een 'deel' zijn, bijvoorbeeld niet melk, maar melkpoeder en niet suiker, maar glucosestroop.
  • Laat je niet misleiden door het woord 'natuurlijk'. Dat is een claim die niks zegt. bijvoorbeeld stevia wordt gezien als een natuurlijke zoetstof, maar in voeding worden nooit de steviabladen gebruikt, maar alleen het bewerkte steviaglycosiden.

 

Een goede balans!

Als je een gezonde basis eetpatroon hebt met volop onbewerkt, of matig onbewerkt eten, dan kan je best af en toe genieten van ultra-bewerkt voedsel, zónder dat het een nadelig effect heeft op je gezondheid. Deze tips helpen je verder op weg:

  • Gebruik verse groenten, of groenten uit de diepvries, i.p.v. uit bot of blik.
  • Gebruik gezeefde tomaten en verse of gedroogde kruiden als basis voor een zelfgemaakte tomatensaus.
  • Vervang vruchtensap voor vers fruit om op te kauwen.
  • Doe aan mealpreppenen vries maaltijden in, zodat je je eigen magnetronmaaltijden hebt voor drukke dagen.
  • Bak je eigen bananenbrood, i.p.v. een kant en klare cake te kopen.

 

Het klinkt alsof meer onbewerkt eten je extra tijd kost, maar in de praktijk valt dat met een goede voorbereiding reuze mee!

 
Bron: New scientist 15 juli 2023, Voedingscentrum